Sepsis is het gevolg van een ongepaste reactie van het gastlichaam tegen een infectie, wat resulteert in verschillende orgaandysfuncties, waarbij het falen van de bloedsomloop of septische shock, ademhalingsproblemen en nierfalen de meest voorkomende zijn. Sepsis vertegenwoordigt ongeveer 10% van de opnames op de intensive care. Sepsis is uitgegroeid tot de belangrijkste bron van de ziekenhuisuitgaven voor Amerikaanse ziekenhuizen. Het sterftecijfer blijft hoog, ook al is er grote vooruitgang geboekt. Een snel en effectief beheer van sepsis maakt het mogelijk om de sterfte te verminderen.
Het herkennen van sepsis
De aanwezigheid van een infectie of verdenking van een mogelijke infectie (gebaseerd op temperatuur of onderkoeling, leukocytose of leukopenie, verhoogde CRP, ….). In sommige complexe gevallen, wordt de diagnose van de infectie slechts gesteld in geval van een orgaandysfunctie en een hemodynamische tabel compatibel met die van een sepsis.
– Tachycardie
– Hypotensie met een systolische bloeddruk <100 mmHg
– Tachypneu
– Bewustzijnsverandering. Dit is vaak subtiel, verwardheid, agitatie of lichte slaperigheid. Coma is zeldzaam en de aanwezigheid van een lateralisatie doet veeleer denken aan een neurologisch probleem.
– Verandering van de huidperfusie: onderzoek van de huid is van cruciaal belang. Men kan de aanwezigheid vaststellen van acrocyanose, vooral periunguaal, van een vertraging in de capillaire puls (herkleuringstijd van de vingertop> 4 sec na compressie ervan), of van marmering (vooral van de ellebogen en knieën).
– Een oligurie. Een verhoging van creatinine kan mogelijk zijn, maar is meestal meer vertraagd.
Ten slotte, als een bloedtest beschikbaar is, zoek naar tekenen van acidose (verlaagd bicarbonaat en een verhoogde anion gap, wat de aanwezigheid van melkzuuracidose suggereert).
Behandeling van sepsis
Sepsis moet snel worden behandeld.
Aangepaste en vroege antibiotica:
Vele studies konden aantonen dat elk uur vertraging bij de toediening van antibiotica na de initiële hypotensie geassocieerd wordt met een significant verhoogd risico op overlijden. Hoewel het waarschijnlijk niet wenselijk dat de huisarts al te haastig antibiotica toedient, is het belangrijk om thuis de klinische symptomen compatibel met sepsis te herkennen en om zonder uitstel de patiënt naar een spoedafdeling te sturen. Na admissie in de spoed moet de patiënt worden onmiddellijk opgevangen. Samenvattende bacteriologische monsters worden uitgevoerd (hemocultuur, urine en expectos indien beschikbaar) en antibiotica worden toegediend.
Hemodynamische ondersteuning
Dit houdt voornamelijk te vroege toediening in van 30 ml/kg kristalloïde (NaCl 0,9% of beter, een Hartmann- of Plasmalyte-oplossing). Daarna daaropvolgend de toediening van vloeibare infusie, vasopressoren of positief inotrope middelen, zal worden herhaald op basis van tekenen van hypoperfusie en diverse hemodynamische metingen.
Het zal duidelijk zijn, sepsis is een echte noodsituatie die helaas nog te vaak over het hoofd wordt gezien. Twee grote evenementen georganiseerd om de behandeling, de herkenning van en de kennis over sepsis te verbeteren bij het grote publiek en de gezondheidszorgprofessionals.
> Surviving Sepsis Campaign
Een campagne gestart in 2002 onder impuls van de Europese Vereniging voor Intensive Care (ESICM) en de Amerikaanse Society of Critical Care Medicine (SCCM). Richtlijnen worden uitgevaardigd en regelmatig bijgewerkt. Ontwikkeling van behandelingslijnen (“bundles”), bestaande uit een paar punten die moeten worden geobserveerd bij de vroege therapeutische behandeling van sepsis. De toepassing van deze richtlijnen zorgde voor een daling van de mortaliteit van sepsis in de afgelopen jaren.
> Wereld Sepsis Day (13 september 2015)
Sinds enkele jaren worden er wereldwijd meerdere acties georganiseerd om de ogen van het publiek (zowel het brede publiek als het medische) te openen over de realiteit van sepsis.
