Chirec krijgt een botbank

De botbank van het CHIREC, op de site van het Braine l’Alleud/Waterloo Ziekenhuis is actief sinds september 2016. Daar ging een volledig jaar voorbereiding aan vooraf met werken, een verhuis van de activiteiten en het verkrijgen van een accreditatie door het Fagg. Een essentiële activiteit in de ontwikkeling van het ziekenhuis. Wat omvat dit precies? We stelden de vraag aan dr. Michel Anastasescu, directeur van de nieuwe botbank.

“Omdat het CHIREC vijf ziekenhuissites telt, is er de mogelijkheid van ‘self supply’”, legt dr. Anastasescu uit. Hij is orthopedisch chirurg en sinds meer dan 25 jaar actief in het domein van de weefselbanken. “De directie heeft besloten om deze bank op te richten, te meer omdat een bank met femurkoppen al bestond op de site van het Edith Cavell Ziekenhuis. Initieel betreft het een botbank, maar op lange termijn willen we evolueren naar een orthopedische weefselbank in bredere zin met weefsels zoals pezen, fascia’s, uitgebreide allogreffen en meniscus”.

Wie zijn de donoren en wie zijn de acceptoren?
De donoren zijn in eerste instantie levende donoren, het gaat onder meer om patiënten die een totale heup- of knieprothese krijgen. “Om de prothese op de correcte plaats te bevestigen, moet een deel van de femur of femurkop worden verwijderd. En in plaats van die weg te gooien, worden ze bewaard om greffen te maken zoals botblokken of botspaanders”, zo verduidelijkt de directeur van de botbank.

Het spreekt voor zich dat niet iedereen donor kan zijn. Een rigoureuze selectie wordt uitgevoerd. “Je moet in elk geval vermijden dat bot in de omloop wordt gebracht dat mogelijk een ziekte zou kunnen overbrengen. We hebben, zoals ook voor bloeddonoren een, reeks van exclusiecriteria: hiv, hepatitis B en C, syfilis, alle oncologische pathologie, de ziekte van Alzheimer, prionen-ziekte, patiënten met risicogedrag zoals tatoeages, piercings,…. Daarnaast wordt het bot wordt aan een fysische en chemische behandeling onderworpen om microbiologische risico’s uit te sluiten”, zegt dr. Anastasescu.

“Voor elke volledige heup- of knieprothese die wordt uitgevoerd in ons ziekenhuis, maakt de chirurg vooraf een selectie op basis van de anamnese. Wanneer de patiënt mogelijk in aanmerking komt voor donatie, wordt hem/haar gevraagd om toestemming. Als de patiënt akkoord gaat, wordt een informed consent schriftelijk ondertekend. Preoperatief wordt een bloedstaal genomen en als de resultaten gunstig zijn, kan het bot aanvaard worden in de bank”, aldus de chirurg.

De begunstigden van dit bot zijn in wezen patiënten van de dienst orthopedie (bijvoorbeeld bij het plaatsen van een heupprothese, bij tumorale pathologie, trauma, enz….) maar ook patiënten van de dienst neurochirurgie meer bepaald bij aandoeningen van de wervelkolom zoals scoliose, voor de arthrodese van de wervelkolom,….) of ook bij de maxillo-faciale chirurgie.

Lopende projecten
Het CHIREC heeft nog meer ambitie. De ziekenhuisgroep wil de botbank uitbreiden met weefsel van overleden donoren. “Het kan bijvoorbeeld gaan om patiënten die zijn overleden en die in aanmerking kwamen voor orgaandonatie, maar niet noodzakelijk. In het tweede geval is de patiënt enkel weefseldonor. Of het nu om het doneren van weefsel of organen gaat, in België geldt de ‘veronderstelde toestemming’. Natuurlijk is er altijd eerst een gesprek met de familie en wordt het wegnemen van weefsel pas uitgevoerd na uitgebreide screening van het medisch dossier in functie van de doodsoorzaak (een ongekende doodsoorzaak is bijvoorbeeld een exclusiecriterium)”, zegt dr. Michel Anastasescu.

Rol voor de huisarts
De huisarts kan zeker zijn steentje bijdragen tot het succes van deze botbank. “Het zijn vooral de huisartsen in de eerste lijn die veel contact hebben met de patiënt, en ze zijn dus bijzonder goed geplaatst om de patiënten met knie- of heuppathologie en die op het punt staan een orthopedist te consulteren voor een prothese te informeren dat er mogelijk zal gevraagd worden of ze bot willen afstaan”, aldus nog dr. Anastasescu.