“ONTMOETINGEN” van het Chirec Cancer Institute (CCI): Focus op hersentumoren

Het Chirec Cancer Institute (CCI) organiseert sinds 5 jaar, de “ONTMOETINGEN” van het CCI , een bijeenkomst gewijd aan een specifiek onderwerp van de dagelijkse verzorging van patiënten met kanker. Het doel is om de betrokken huisartsen en specialisten de gelegenheid te bieden de ziekenhuisteams van het CHIREC te ontmoeten, om samen vooruit te gaan in de richting van een multidisciplinaire en voortdurende zorg voor de patiënten.
Vorige edities van “ONTMOETINGEN” waren gewijd aan borstkanker, huidkanker en melanoom, gynaecologische kankers en urologische kankers. Ze zijn zeer succesvol geweest: gemiddeld 200 artsen namen deel, en de meest recente ontwikkelingen in de screening, diagnose en behandeling werden voorgesteld.
De ONTMOETINGEN van 2014 van het CCI gaan door onder de titel: SAMEN IN DE WERELD VAN NEURO-ONCOLOGIE: primaire hersentumoren, hersenmetastasen & wervelkolom-metastaten.

Onder het ere-voorzitterschap van professor Jacques Brotchi, neurochirurg aan het CHIREC en Erasmus, hebben ULB-collega’s zich aangesloten bij sprekers uit Chirec, evenals professor Marc Levivier, afdelingshoofd Neurochirurgie van het CHUV, Lausanne, Co- directeur van het Centre Universitaire Romand de Neurochirurgie en directeur van het Gamma Knife-Centrum in het CHUV

Een onmisbaar geworden afspraak 195 deelnemers, waarvan de helft huisartsen, kwamen voor twee derde uit instellingen of praktijken buiten het CHIREC.

Actuele thema’s werden gepresenteerd door de Neuro-Oncologie Kliniek van het CCI en de gasten
De activiteit van de Neuro-Oncologie Kliniek van het CCI heeft zich zeer sterk ontwikkeld: het werd een echt behandelcentrum voor hersentumoren. Binnenkort verhuist de dienst naar de nieuwe gebouwen van DELTA, net zoals de afdeling radiotherapie waaraan het is nauw verbonden .

Focus op hersentumoren – Enkele uittreksels
Heeft men vooruitgang gemaakt op vlak van de kennis van de oorzaak van hersentumoren?
… Het tumorproces duurt relatief hetzelfde voor de verschillende hersentumoren, zoals bij alle tumoren in het lichaam: kanker resulteert in v het verlies van controle over de proliferatie van een cel, na verschillende mutaties in het genoom, en verwerving van verschillende eigenschappen waaronder de neiging om het omringende weefsel te infiltreren om de vorming van neo-vaartuigen te induceren en cellen op afstand te verzenden. Uiteraard heeft elke tumor zijn eigen carcinogenese kenmerken, met mutaties die variëren van de ene tumor naar de andere ….

Wat is de rol van genetische interacties betrokken bij hersentumoren?
Welke voordelen moeten we verwachten van de studie van tumor-DNA voor de diagnose en behandeling?
… We zijn getuige van een echte integratie van diagnostische hulpmiddelen. De macroscopische analyse van organen en de van tumor laat toe om op afstand het tumorale stadium te bepalen, de mate van invasie van het lichaam door de primaire tumor, de invasie van de lymfeknopen via lymfatische drainage paden, en de ontwikkeling van metastasen. Via microscopische analyse van weefsels en cellen kan men de gradatie bepalen, dat wil zeggen de mate van agressiviteit van de ziekte. Immunohistochemische analyse van eiwitten, meer bepaald van hun niveau van expressie, en de analyse door middel vanmoleculaire biologie,die het genetisch materiaal (DNA en RNA) bestudeert, zal toelaten om biomarkers te bepalen die nuttige informatie zullen verschaffen, zowel diagnostisch, prognostisch als therapeutisch. Al deze pathologische gegevens moeten worden geïntegreerd met beeldgegevens.
… Moleculaire analyse helpt om de aanwezigheid aan te tone van bepaalde mutaties, zoals codeletie 1p/ 9q die men vindt in 80% van de oligodendrogliomen van klasse II en III, maar niet in astrocytomen. De aanwezigheid van deze mutatie is een voorspellende waarde geassocieerd met langere overleving en betere respons op chemotherapie (PCV). Een andere mutatie in het gen voor isocitraatdehydrogenase, IDH1 en 2, wordt gevonden in 80% van astrocytomen en oligodendrogliomen van klasse II en III, evenals in meer dan 90% van de secundaire glioblastomen: de aanwezigheid van deze mutatie wordt ook geassocieerd met langere overleving van patiënten en verbeterde respons op adjuvante therapieën, inclusief adjuvante radiotherapie. Tot slot hebben recente studies ook aangetoond dat methylering van de MGMT promotor (O6-methylguanine-DNA methyltransferase) een betere respons voorspelt op chemotherapie met temozolomide (TMZ) in glioblastomen ….

Hoe vermijden om de diagnose van hersenmetastasen te missen?
… In feite moet elk neurologisch symptoom verdenking opwekken. Ze kunnen zich manifesteren als hoofdpijn (40-50%), focale neurologische stoornissen (20-40%), cognitieve stoornissen (30-35%), epilepsie (10-20%) of zelfs beroerte: bloeden kan met name voorkomen bij metastase (melanoom, choriocarcinoma, nierkanker en schildklier): deze beroertes worden aangewakkerd door hypercoagulatie en/of door compressie of invasie van de cerebrale slagaders …

Wat is de rol van gerichte therapieën en op wie zijn deze gericht?
… De evolutie naar gepersonaliseerde geneeskunde kan als volgt worden samengevat: “het juiste geneesmiddel met de juiste dosis voor de juiste tumor op het juiste moment” ! De behandelingen zijn “a la carte” en vaak verschillend voor twee patiënten die zich tegelijkertijd met schijnbaar vrij gelijkaardige tumoren hebben aangeboden.

De opkomst van gerichte therapieën heeft de oncologie gerevolutioneerd de afgelopen tien jaar. Deze behandelingen richten zich op die moleculen die een belangrijke rol spelen bij het carcinogeneseproces, in tegenstelling tot chemotherapie waarbij het in de meeste gevallen gaat om antimitotische middelen, die de celcyclus blokkeren, zonder onderscheid tussen normale cellen en kankercellen. Deze gerichte therapieën zijn het resultaat van intensief onderzoek en inspanningen gedurende decennia …

-> Lees de volledige presentaties van ONTMOETINGEN 2014 (in het Frans) door hier te klikken.