Nieuwe behandelingen op basis van de werkzaamheid en eigenschappen van autologe mesenchymale stamcellen (MSC) enerzijds, en groeifactoren uitgaande van bloedderivaten, zoals bloedplaatjes (PRP = Platelet Rich Plasma) anderzijds hebben hun plaats in de behandeling van degeneratieve kraakbeenschade (artrose, posttraumatische chondropathieën of osteochondritis).
Het kraakbeen is een niet geïnnerveerd en avasculair weefsel aanwezig in de gewrichten.
Het heeft mechanische eigenschappen waardoor het een opmerkelijke weerstand heeft tegen druk- en wrijvingskrachten.
Dit weefsel kan de zetel zijn van vele alteraties, waarvan artrose de meest voorkomende is.
Artrose is de biomechanische slijtage van het kraakbeen; het vertegenwoordigt de eerste oorzaak van de vervanging van gewrichten (heupprothese, knieprothese …).
Verschillende technologische ontwikkelingen en het begrip van de genetische weefsel laten momenteel toe om gebruik te maken van minimaal invasieve technieken om de voorraad kraakbeen opnieuw aan vullen en daarmee het plaatsen van gewrichtsprothesen te vertragen.
Het beoordelen van de status van een gewrichtskraakbeen gebeurt in verschillende stappen: 
– Klinisch onderzoek
– Conventionele radiologie
– Magnetische Resonantie (MRI), artrografie CT-scan of isotopen
– Functionele en subjectieve beoordeling (KOOS, WOMAC, …)
Een nieuw functioneel beeldvormingsonderzoek is MRI T2 Mapping, waarvan de sequenties – naast het voordeel dat elke MRI biedt, namelijk de exploratie van zacht weefsel – ook toestaan om de concentratie van collageen en vooral kraakbeen-proteoglycan te beoordelen.
T2 Mapping is een reproduceerbare en niet-invasieve beeldvormingstechniek, die goed in overeenstemming is met de “gouden standaard” van CT artrografie voor het opsporen en het bepalen van de grootte van kraakbeenletsels van de knie.
Het intra-articulair gebruik van PRP
Intra-articulaire injectie van plasma rijk aan bloedplaatjes gesuspendeerd in hyaluronzuur (HA) heeft veelbelovende resultaten aangetoond in het induceren van genezing, in termen van dikte van het getraumatiseerde kraakbeen.
Een studie, bestaande uit drie injecties van plasma rijk aan bloedplaatjes bij pre-artroseknieën, met intervallen van twee weken en met een follow-up van een jaar, heeft een significante, bijna lineaire verbetering van de pijn en het functioneren aangetoond. De meerderheid van de patiënten spraken over gunstige resultaten 12 maanden na de PRP behandeling.
American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation (AJPMR).
De analyse van onze resultaten toont duidelijk een functioneel herstel van de knie aan, en dat meer dan een jaar na de behandeling met PRP als onderdeel van post-traumatische kraakbeenletsels of knie-artrose van laag en gemiddeld niveau.
*: waarde p < 0,05; **: waarde p < 0,01; ***: waarde p < 0,001; N.S. : Niet significante p-waarde > 0,05
T0: vóór de behandeling; T1: 3 maanden na de eerste injectie; T2: 1 jaar na de eerste injectie
Yvan Bartholomé M.D., Marc Clemens M.D. Knee Injury Osteoarthritis Outcome Score (KOOS) at 0, 6 and 12 months post PRP.
De implantatie van mesenchymale stamcellen uit autoloog beenmerg (MSC & ABMC – Mesenchymal Stem Cells & Autologous Bone Marrow Concentrate).
Mesenchymale stamcellen zijn stamcellen die nog aanwezig zijn bij volwassenen (beenmerg, vetweefsel, …); ze zijn multipotent en kunnen differentiëren tot osteoblasten, chondrocyten, adipocyten, hartspiercellen, astrocyten, …
Deze MSC’s hebben ook mobiliserende, weefselhechtende en zelf-vernieuwende eigenschappen.
Het gelijktijdig gebruik samen met traditionele chirurgie zal toelaten, in het kader van de behandeling van degeneratieve chondropathie, om het bekomen van echt hyalinekraakbeen te bevorderen, eerder dan vezelkraakbeen of littekenweefsel.
Voorbeeld 1: knieartrose stadium IV laesies behandeld met Pridie +MSC
Voorbeeld 2: laesie type osteochondritis behandeld met mini-arthrotomie, matrix en MSC’s.
Cellulaire therapieën en knie-revalidatie.
De resultaten op lange termijn van deze nieuwe therapieën worden duidelijk beïnvloed door de revalidatie.
Het is noodzakelijk dat de fysiotherapeuten bekend zijn met de ziekte en deze behandeling, omdat deze factoren de timing van de revalidatie zullen beïnvloeden.
De anti-inflammatoire geneesmiddelen zijn volledig verboden tijdens de regeneratiefase, het beheer van ontsteking, de gezamenlijke effusie, de veneuze stasis, en het respect voor de timing zorgt voor een bescherming van het behandelde kraakbeen-gebied en laat toe om chondrocyten te stimuleren om hun ontwikkeling te bevorderen.
Gerelateerde verwondingen zoals schade aan de voorste kruisband of menisci, een hoog BMI, … kunnen de revalidatie belemmeren.
Daarentegen zijn er ook factoren die een betere prognose kunnen bevorderen, zoals aan topsport doen, zelfvertrouwen, geen angst hebben voor een nieuwe blessure, ….
Om goede resultaten te verkrijgen, staan de juiste informatie en de samenwerking met de patiënt voorop, want het herstel vereist voortdurende aandacht.
Stamcellen zijn een revolutie in de geneeskunde en onze toekomst.
We zullen steeds vaker behandeld worden met onze eigen cellen, vele therapieën zullen spoedig het daglicht zien, en dit met inbegrip van biologische prothesen.
Dr. Yvan Bartholomé
Dienst Orthopedie Cavell
Afdeling Beweging Delta
Afdelingshoofd Dr. Patrick Zygas
___________________________________________________________________________
Samenvatting van de conferentie van 21 maart 2015. Knie: chondropathie en stamcellen.
Gezamenlijke vergadering CHIREC-Cavell en CUMG. Afdeling Orthopedische Chirurgie (afdelingshoofd: Dr. Patrick Zygas)
Voorzitters: Dr. Yvan Bartholomew (CHIREC Cavell), Dr. Didier De Tavernier (CUMG)
Met de deelname van Dr. Auvertin, Dr. Avaro, Dr. Clemens, Dr. Debehogne, Dr. Pradier, Dr. De Rydt, Dr. Scipioni, Dr. Steuve & M. Baeyens en M. Harfouche
